Tıpkı net odaklanmayan bir kameradan bakmanın verdiği rahatsızlık gibi, astigmat hastalığı da kırılma hatasının temel olduğu bir görüş bozukluğudur. Bu yaygın kırılma hatasında gözün şekli, ışığın retinaya doğru şekilde odaklanmasını engellemektedir.
Astigmatlı Yani Toric Lens Kullanımı ve Özellikleri
Hem genç hem de ileri yaş kişilerde yaygın olarak görülebilen astigmatın ortaya çıkardığı bu kusur ise kullanımı oldukça konforlu olan özel, yumuşak kontakt lensler sayesinde düzeltilebilmektedir. Lens Optikal’in geniş ürün yelpazesi içerisinde yer alan bu lensler, konforlu ve net görüş deneyimini yeniden kazanmanız adına size yardımcı olacaktır.
Astigmat nedir?
Astigmatizm, bazen tespit edilmesi zor olan ve miyopi den sonra en sık rastlanan görme kusurudur. Özellikle yan taraflardaki çarpık görüntüler ve yakın karakterlerin birbirine karışması ile kendini gösteren bu göz bozukluğu, temelde göz küresinin ön tarafındaki şeffaf kısım olan korneanın deformasyonu veya düzensizliğinden kaynaklanmaktadır.
Sağlıklı bir göz, küreye benzer bir formda ve yuvarlak olmalıdır. Bu sayede ışığı doğru yansıtmayı başarabilmekte ve pürüzsüz bir görüş elde edilmesini sağlamaktadır. Astigmat sorununda ise küre biçimde bulunması gereken bu form, daha çok yumurta şeklini almıştır.
Bu, tüm mesafelerde bulanık görüşe neden olur. Genellikle doğuştan genel bir problem olan astigmatizm, zaman içerisinde yakını veya uzağı görememe sorunlarıyla birlikte tespit edilebilmektedir.
Öte yandan, bir kaza sonrasında korneanın, bir enfeksiyonun sonucu veya kornea nakli sonrası iyileşme sürecindeki bir komplikasyona bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir. Bununla birlikte astigmatizm, korneayı kademeli olarak deforme eden keratokonus olarak isimlendirilen bir göz hastalığı ile de ilişkili olabilmektedir.
Astigmatın belirtileri
Göz, görüntüleri oluşturan ışığı retina üzerine büken veya kıran, kavisli yüzeylere sahip iki yapıdan oluşmaktadır. Bunlar; gözyaşı film tabakası ile birlikte gözün şeffaf ön yüzeyini oluşturan kornea ve gözün yakındaki nesnelere odaklanmasına yardımcı olmak üzere şekil değiştirme yeteneği bulunan lenstir. Mükemmel şekilli bir gözde, bu öğelerin her biri, pürüzsüz bir topun yüzeyi gibi yuvarlak bir eğriliğe sahiptir.
Bu eğriliğe sahip olan kornea ve lens, retina üzerine doğrudan odaklanabilen keskin bir görüntü oluşturabilmek adına gelen tüm ışığı eşit şekilde kırmaktadır.
Retina üzerine hiçbir şekilde net görüntünün düşmemesine bağlı olarak kendini gösteren astigmatta ise aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok semptom ortaya çıkmaktadır. Buna göre;
- Yakın ve uzak görüşteki nesnelerin, kişilerin veya çizgilerin dikey, yatay ve eğik konturlarının bulanık oluşu,
- Düşük kontrastlı öğelerin algılanmasında zorluk yaşanması,
- Işığa duyarlılık, parlama şikayeti,
- Göz yorgunluğu veya karıncalanması hissetme ve baş ağrısı,
- Sürekli göz kırpma ve gözü kısarak bakma ihtiyacı,
- Benzer harflerin ve sayıların karışmasına bağlı olarak görülen okuma zorluğu ve
- Şaşılık veya gece görüşünde zorluk yaşanması,
astigmatizm belirtileri arasındadır.
Bu şikayetlerin hissedilmesi ve günden güne artması sonucunda ise vakit kaybetmeden uzman bir göz doktoruna girilmesi tavsiye edilmektedir.
Astigmat türleri nelerdir?
Astigmatizm, ışığın gözün farklı bölgelerine odaklanmasına neden olmakta ve bu sebeple görüntülerin bulanıklaşmasına veya iç içe geçmesine yol açmaktadır. Bununla birlikte birbirinden farklı birçok astigmat türü olduğunu da söylemek mümkündür.
Temelde düzenli ve düzensiz astigmat olarak bilinen bu türler arasında ayrıca basit miyop astigmat, basit hipermetrop astigmat, bileşik miyop astigmat, bileşik hipermetrop astigmat, karma astigmat, korneal astigmat ve lentiküler astigmat bulunmaktadır. Korneada görmeyi etkileyen bir bozulma olduğunda buna korneal astigmat denir.
Bu, aynı zamanda en sık görülen astigmat türüdür. Merceksi, yani lentiküler astigmatizm ise tam olarak göz merceğinin deformasyonu ile ilişkilidir. Travma ve benzeri etkenler, lentiküler astigmatizmanın temel nedenlerinden biridir.
Yaygın olarak görülen astigmatın, yapılan birçok araştırmanın sonucunda genetik unsurlara bağlı olabildiği sonucuna da ulaşılmıştır. Bu özelliği ile aileden miras kalan hastalıklar arasında yer alan astigmat, ayrıca bir göz yaralanması, hastalığı veya ameliyatından sonra da edinilebilmektedir. Tüm bunlara göre, gözün meridyenlerine sınıflandırılan iki tür astigmat aşağıdaki gibidir:
Düzenli astigmatizm: Çoğunlukla daha genç yaşlarda ortaya çıkan bu tip astigmat, iki ana meridyenin birbirinden 90 derece uzaklıkta olması ve bir meridyenin diğerinden daha dik olması durumudur. En yaygın görülen bu tür, uygun lens, gözlük veya lazer cerrahisi ile rahatlıkla düzeltilebilmektedir.
Düzensiz astigmatizm: Düzensiz astigmatta en temel farklılık, meridyenlerdeki eğriliklerin eşit olmamasıdır. Bu da problemin düzeltilmesini daha da zorlaştırmaktadır. Bu tür astigmatizme tipik olarak; korneanın kademeli olarak incelmesi ile ortaya çıkan keratokonus, kornea dejenerasyonu, kornea skarlaşması veya oküler yüzey hastalığı gibi sorunlar neden olmaktadır.
Kırma hatalarıyla birlikte astigmatizm
Astigmat, diğer kırılma hataları ile birlikte de meydana gelebilmektedir. Bu beş tür kırılma hatasının her biri, korneanın odak noktası olarak da bilinen ışığı retinaya odakladığı yer ile tanımlanmaktadır. Normal bir gözden farklı olarak, astigmatlı gözlerde ışık tek bir nokta yerine iki ayrı noktaya odaklanmaktadır. Buna göre bahsi geçen hatalar ise şu şekilde açıklanabilir:
Basit miyop: Bir odak noktasının retinanın önüne geldiği, diğerinin ise retina üzerinde olduğu, astigmatizma ve miyopluğun bir kombinasyonudur.
Bileşik miyop: Her iki odak noktasının da retinadan önce geldiği, astigmatizma ve miyopluğun bir kombinasyonudur.
Basit hipermetrop: Bir odak noktasının retina üzerinde iken diğerinin retinanın arkasında olduğu, astigmatizma ve yakını görme bozukluğunun bir kombinasyonudur.
Bileşik hipermetrop: Her iki odak noktasının da retinanın arkasında olduğu, astigmatizma ve yakını görme bozukluğunun bir kombinasyonudur.
Karma astigmat: Bir odak noktasının retinanın önünde ve diğer odak noktasının retinanın arkasında olduğu, astigmat ile hem uzağın hem de yakının net görülemediği bir kombinasyondur.
Farklı astigmat dereceleri nelerdir?
Astigmat teşhisinin ardından hastalara verilen gözlük veya lens reçetelerinde 0,25 ile 4,00 arasında farklı astigmatizm dereceleri yer alabilmektedir. Çoğunlukla 0,25-1,00 arasında herhangi bir gözlük veya lens kullanımına gerek duyulmasa da bunun üzerinde ve ekstrem durumlarda 4,00’ün üzerindeki derecelerde mutlaka tedavi planlaması yapılmaktadır.
Öte yandan düşük derecelere eşlik eden farklı göz kusurlarının olduğu durumlarda da uygun lenslerin reçete edilmesi söz konusu olabilmektedir. Bir lens reçetesinde yer alan silindir ifadesi, sahip olunan astigmat miktarını işaret etmektedir. Bu bölümün boş olduğu reçetelerde ise hastada astigmat varlığından söz edilememektedir. Aksi halde, eksen ile birlikte saptanan astigmat değeri, bu bölümde yer almaktadır.
Eksen ise astigmatı düzeltmek adına kontakt lense ekstra gücün eklenmesini ifade etmektedir. Buna göre diyoptri olarak da adlandırılan bu güç, astigmatizmanın şiddetini, derece ise eksenini, yani yönünü ifade etmektedir.
Astigmat için hangi lens kullanılır?
Astigmatı düzeltmek için yumuşak lensler, gaz geçirgen kontakt lensler ve hibrit lensler dahil olmak üzere çeşitli lens türleri mevcuttur. Bunlar arasında hangisinin daha uygun olacağına ise yapılacak kapsamlı bir göz muayenesinin sonunda uzman hekim karar verecektir.
Yumuşak kontakt lensler: Torik adıyla da bilinen bu lensler, astigmatizmi tedavi etmek için kullanılan özel bir yumuşak kontakt türüdür. Lensler, düzgün şekilde hizalanmaları ve görüşü düzeltmeye yardımcı olmaları adına farklı meridyenlerde değişen özelliklere sahip olabilmektedir.
Gaz geçirgen kontakt lensler: RGP veya GP olarak da bilinen bu tip kontakt lensler, göz üzerindeki şeklini koruyabilmesi amacıyla daha sert bir yapıda üretilmektedir. Bu sert camlar daha keskin görüş sağlasa da uyum ve his açısından herkes için uygun olmayabilmektedir.
Hibrit kontakt lensler: Bu lenslerde ise yumuşak bir malzeme ile çevrili kontakt lensin merkezi için sert gaz geçirgen lens malzemesi kullanılmaktadır. Diğer iki lens türünün bir karışımı olarak da değerlendirilebilecek bu tip de yumuşak torik lenslere oranla daha az tercih edilmektedir.
Reçetenize uygun olan tüm özelliklerdeki lensleri, geniş ürün yelpazesi ile Lens Optikal’de bulabilirsiniz. Her biri dünya çapında önemli markalarla tanışmak ve ideal lensinize kavuşmak için www.lensoptikal.com web sitemizi ziyaret etmeyi unutmayın.
Astigmatizm nasıl tedavi edilir?
Kapsamlı bir göz muayenesinin, astigmatı tespit etmek için en doğru yol olduğu bilinmektedir. Görme keskinliğini ve korneanın durumunu test etmek üzere süreç boyunca bir dizi cihaz kullanılabilir.
Bununla birlikte, kırma hatalarını öğrenmek adına hekimler tarafından kullanılabilen ve mercek ve kadranları bulunan foropter ise hastanın, hangi tür mercek düzeltmesine ihtiyacı olduğuna dair ipucu vermektedir.
Öte yandan başvurulan bir diğer tıbbi cihaz olan otorefraktör ise ışığın, retinaya ne derece odaklandığını ölçebilmekte ve bu süreçteki olası kusuru ortaya çıkarabilmektedir. Bu cihaz ile göze doğrudan bir ışık tutulmakta ve bu ışığın gözün arka kısmına nasıl yansıdığı izlenerek görüntülerdeki bozulmalar kaydedilmektedir.
Ayrıca, göz doktoru tarafından, korneanın eksenini veya eğriliğini ölçmek için bir keratometre de kullanılabilir. Bugün ise giderek popüler hale gelen ve korneayı detaylı haritalandırmayı mümkün kılan kornea topografiyi tercih eden merkezler de mevcuttur.
Her durumda tanının konulmasının ardından, hızlı bir şekilde tedaviye başlamak önemlidir. Bu noktada kontakt lens veya gözlük kullanımı önerilebileceği gibi daha ileri vakalarda cerrahi yöntemler de gündeme gelebilmektedir.
Refraktif cerrahi olarak da bilinen bu teknikte, korneayı yeniden şekillendirmek adına bir dizi küçük kesilerden ve lazerden yararlanılmaktadır. Diğer yöntemlerden farklı olarak cerrahi, astigmatı kalıcı olarak düzeltse de herkes için gerekli değildir.
Tipik olarak, çoğu insan 0,5 ila 0,75 diyoptri arasında bir astigmatizme sahip olabilmektedir. 1,5 diyoptriden fazla bir ölçüm söz konusu olduğundaysa genellikle astigmatizmi düzeltmek için kontak lens veya gözlük kullanımı gerekmektedir.
Kalıcı akıllı toric lensler ile astigmat tedavisi kimlere uygulanır?
Akıllı mercek tedavisi adı altında uygulanan bu yöntem, uzun yıllar boyunca astigmat sorunu yaşayan ve devamında katarakt problemi ortaya çıkan hastalara, sağlıklı ve net bir görüş kazandırabilmek adına uygulanmaktadır.
Öte yandan katarakt sorunu olmasa da astigmatın yanı sıra yaşa bağlı görme bozukluğu yaşayan kişiler için de kalıcı akıllı torik lensler tavsiye edilebilmektedir. Bununla birlikte daha önceden katarakt ameliyatı olan ve sonrasında astigmat gözlük kullanımına devam etme zorunluğu bulunan vakalarda da bu cerrahi, gözlükten kurtulmak adına bir seçenek olabilmektedir.
Lokal anestezi altında uygulanan ve toplamda 6-7 dakika süren bu tedavi yönteminde, yüksek teknoloji ile üretilmiş göz içi mercekler ile yakın ve uzak görüş iyileştirilmektedir. Özellikle 40 yaş üstü hastalara uygulanması önerilen prosedür sonucunda 6 numaraya kadar astigmat problemi düzeltilebilmektedir.